سپتیک تانک (بتنی و پلی اتیلنی)

سپتیک تانک (Septic Tank)

سپتیك تانك (Septic Tank) ساده ترین و پرکاربردترین واحد در تصفیه فاضلاب به ویژه فاضلاب‌های بهداشتی-انسانی است که تصفیه مكانیكی (ته نشینی) و تصفیه زیستی با كمك باكتریهای بی هوازی همزمان در آن انجام می گیرد. سپتیک تانک به دو صورت سپتیک تانک بتنی یا سپتیک تانک پلی اتلینی می باشد كه در زیر زمین قرار می گیرد و مواد فاضلاب در آن جمع می شود ظرفیت تانك به گونه ای تعیین می شود كه فاضلاب چندین روز را در خود جای می دهد.

باكتری های موجود در فاضلاب با تكثیر خود در زمان توقف فاضلاب در سپتیك عمل هضم را انجام می دهد و مواد جامد فاضلاب را به لجن تبدیل می كند كه هر چند سال یك بار باید قسمتی از آن را با پمپ كردن از سپتیك تخلیه نمود. با ته نشینی لجن فقط مایع فاضلاب باقی می ماند كه تا حدود ٧٠ درصد مواد آلی آن حذف شده اند.

از دستگاههای سپتیک تانک در پروژه های مختلف جهت تصفیه فاضلاب آپارتمانها و ساختمانهای مسکونی، ویلایی، هتلها، مراکز درمانی، بیمارستانها، کارخانجات، فاضلابهای شهری و روستایی، مراکز آموزشی، پادگانها، پایانه های باربری و مسافربری و... میتوان استفاده نمود.

مخزن سپتیک در واقع یک مخزن ته نشینی کوچک می باشد که به دلیل زمان ماند طولانی، فاضلاب در آن تحت اثر باکتریهای غیرهوازی به حالت معلق در می آید. سرپوشیده نمودن آن به منظور جلوگیری از مزاحمت بوی نامطبوع می باشد. نظر به اهمیتی که مخزن سپتیک در کاهش آلودگی و مواد آلی فاضلاب دارد، اغلب به عنوان یک راه حل موقت دفع فاضلاب بکار می رود.

در این روش کلیه فاضلاب منزل بوسیله فاضلاب رو ساختمان وارد مخزن می گردد. سپتیک تانک مخزنی است که توسط حداقل یک دیواره به دو بخش نامساوی تقسیم شده است. در بخش اول مواد و ذرات درشت ته نشین شده و در کف مخزن انباشته می شوند. چربی و روغن های شناور نیز بر روی سطح تجمع می یابند. لجن انباشته شده در کف سپتیک تانک به کمک باکتریهای بی هوازی بخشی از مواد آلاینده را تجزیه کرده و فاضلاب را تصفیه می نماید.

ارتباط بین بخش اول و دوم به گونه ای است که امکان عبور مواد ته نشین شده و چربی های شناور شده از بخش اول به بخش دوم وجود ندارد و بدین صورت پساب زلال شده به بخش دوم منتقل می گردد. در نهایت پساب از طریق یک لوله خروجی از سپتیک تانک خارج می گردد. معمولاً از سپتیک تانک ها برای تصفیه مقدماتی فاضلاب، متعادل سازی در مقدار و کیفیت فاضلاب و جمع آوری فاضلاب از نقاط مختلف و پمپاژ آن استفاده می شود.

اصول طراحی سپتیک تانک

جنس سپتیک تانک

سپتیک تانک با جنس های مختلف به صورت سپتیک تانک بتنی، سپتیک تانک پلی اتیلنی، سپتیک تانک فایبرگلاس، یا با استفاده از مواد ترموپلاستیک ساخته می شود. تانک ها به صورت ضدآب و فاقد هرگونه منفذ برای نفود آب ساخته می شوند و به گونه ای طراحی و ساخته می شوند تا بارهای پیش بینی شده در مرحله طراحی را تحمل کنند.

اندازه تانک سپتیک

حداقل حجم مایع در تانک سپتیک 1000 گالون برای مجتمع مسکونی با ظرفیت 4 اتاق می باشند. برای هر اتاق خواب اضافه بر ظرفیت ذکر شده می توان 150 گالون در نظر گرفت.

طراحی شکل و ساختار سپتیک تانک

عمق تانک سپتیک از سطح خروجی تا کف تانک بایتس حداقل 42 اینچ رد نظر گرفته شود. از سوی دیگر بیشترین عمقی که برای تانک می توان در نظر گرفت 78 اینچ می باشد. بایستی حداقل 48 اینچ بین ورودی وخروجی فاصله باشد.

تانک هایی با ظرفیت بیش از 3000 گالون باید به حداقل دو بخش تقسیم شوند. در تانک های کوچکتر نیز ممکن است که دو بخش در طراحی در نظر گرفته شود اما این کار ضروری نمی باشد. در این حالت معمولا ذرات جامد در بخش اول باقی می مانند و بخش دوم جریان آب تمیزتری خواهد داشت.

در طراحی سپتیک تانک می توان تانک ها را به صورت موازی در نظر گرفت تا فرایند ته نشینی بهبود یافته و کیفیت جریان خروجی بهتر شود. البته در طراحی موازی تانک سپتیک حداکثر 4 تانک به صورت موازی می توان در نظر گرفت.

طراحی اولیه سپتیک تانک

مراحل طراحی سپتیک تانک به صورت خلاصه به شرح موارد زیر می باشند:

1- محل مناسبی برای قرارگیری تانک سپتیک انتخاب می شود. محل قرارگیری سپتیک تانک بایستی پایین تر از منبع فاضلاب باشد و حداقل 15 متر از نزدیک ترین منبع آبی فاصله داشته باشد. درصورتیکه زمین از جنس سنگ می باشد و دارای شیارهایی برای عبور جریان آب است، این فاصله بایستی بیشتر در نظر گرفته شود. تانک سپتیک باید حداقل 3 متر از نزدیک ترین ساختمان فاصله داشته باشد. بهتر است از محل هایی که جریان آب باران تجمع می یابد و یا عبور می کند و همچنین محل های عبور وسایل نقلیه دوری شود.

2- نقشه نشانگر سپتیک تانک و فاصله آن تا محل سکونت، لوله های متصل کننده، چاه ها، منابع آب، و هرگونه سازه و ویژگی های خاص طبیعی منطقه رسم می شود. همچنین شیب زمین نیز در این مرحله نشان داده می شود.

3- حجم تانک محاسبه می شود. حجم تانک شامل دو جزء سازنده است که شامل محفظه ذخیره سازی لجن و حجم مورد نیاز برای ماندن مایعات می باشد.

4- مقدار فاضلاب ورودی به تانک در طی مدت 24 ساعت (شدت جریان روزانه) محاسبه می شود. اگر منبع آب مصرفی مشخص باشد، مقدار فاضلاب را می توان به صورت 90% منبع آب در نظر گرفت.

شدت جریان فاضلاب = منبع آب مصرفی × 0/9

5- زمان ماند بین مدت 1 الی 3 روز در نظر گرفته می شود. در صورتی که زمان ماند طولانی در نظر گرفته شود، زمان های پاکسازی و تمیز کردن تانک کاهش می یابد که منجر به کاهش هزینه های عملیاتی واحد می شود. درصورتیکه زمان ماند کوتاه در نظر گرفته شود، اندازه تانک و هزینه های اولیه کاهش می یابد. تانک های بزرگتربه فاضلاب زمان بیشتری می دهند و در نتیجه بار وارده به سیستم زه کشی را کاهش می دهند. تانک های کوچکتر (کوچکتر از 6 متر مکعب) به زمان ماند بیشتری (2- 3 روز) نیاز دارند.

6- شدت جریان روزانه در زمان ماند در واحد روز ضرب می شود تا ظرفیت واحد تعیین شود. به عنوان مثال:

540 لیتر دبی روزانه × 2 روز زمان ماند = 1080 لیتر ظرفیت تانک سپتیک

7- حجم مورد نیاز برای تجمع لجن در آّب و هوای گرم به صورت زیر است:

B = P × N × S × F

8- حجم کل به صورت زیر تعریف و محاسبه می شود:

حجم کل = (RT × DF) + B

9- با مشخص شدن حجم کل، می توان طول و عرض و ارتفاع تانک را مشخص نمود. طول کل دو یا سه برابر عرض (W) در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال برای تانک سپتیک با حجم 9500 لیتر، عرض 1/8 متر، طول 5/4 متر و ارتفاع 1/2 متر تعیین شده است.